Şəxsi İnkişaf: "Əgər" Sözündən İrəliyə Hərəkət Vaxtıdır

Hər bir insan həyatının bir mərhələsində “Əgər o zaman bu qərarı versəydik...”, “Əgər daha cəsarətli olsaydım...”, “Əgər bu imkanı əlimdən buraxmasaydım...” kimi düşüncələrə tutulmuşdur. Bu “əgər” sözü, keçmişdə atılmamış addımların və ya alınmamış qərarların yaratdığı peşmanlıqla qidalanır. Uzun müddətdə isə şəxsi inkişafa mane olur və bizim hərəkətsizliyə məhkum edir.

Bu yazıda, şəxsi inkişafın mərkəzində duran hərəkət etmə qabiliyyəti, qərar alma bacarığı və peşmanlıqla necə başa çıxmaq barədə danışacağıq. Niyə “əgər” deyəndə yaşamayıb, indi hərəkət etməyin nə qədər dəyərli olduğunu araşdıracağıq.

1. "Əgər" Sözü Harada Yaranır?

"Əgər" sözü əsasən iki mənbədən doğur:

a. Qorxu

Qorxu insanların ən böyük maneələrindən biridir. Başaramamaq, məhkum edilmək, səhv etmək qorxusu çox vaxt addım atmamızı dayandırır. Halbuki bu qorxular tez-tez real deyil, beynimizin yaratdığı senarilərdir.

Məsələn, yeni işə müraciət etmək istəyən şəxs “Bəlkə rədd edilərəm” fikriylə hərəkəti təxirə salmağa davam edə bilər. Bu halda heç bir real təhdid yoxdur, amma şəxsin daxili qorxusu onu hərəkətsiz saxlayıb.

b. Kamilizm (Mükəmməlçilik)

Bəzi insanlar hər şey “tam düzgün” olduqda hərəkət etməyə hazırdırlar. Lakin həyat belə işləmir. Həqiqi uğurlar eksikliklərlə dolu proseslərdən keçərək qazanılır. Hər şeyin mükəmməl olması üçün gözləmək, əslində hərəkətə başlamamaq üçün bahana tapmaqdır.

“Əgər daha hazırlıqlı olsaydım”, “Əgər tam doğru zamanda başlasaydım” kimi ifadələr, əslində özünü mühafizə edən bir daxili səsin nəticəsidir. Bu səs risk almaqdan çəkinərək sizi təhlükəsiz saxlamağa çalışır; lakin eyni zamanda inkişafı da maneə törədir.

2. "Əgər" Sözü Şəxsi İnkişafa Necə Mane Olur?

"Əgər" uzun müddətdə zihnimizi və emosional tarazlığı pozur. Aşağıdakı üsullarla şəxsi inkişafa ziyan vurur:

a. Motivasiyanı Pozur

Daim keçmişə dönük “əgər” cümlələri ilə qidalanan bir zihin gələcək üçün enerji yarada bilməz. Çünki motivasiya gələcəyi xəyal etmək və ona yön vermək qabiliyyəti ilə bağlıdır. "Əgər" isə keçmişə yapışıb qalmağı öyrədir.

b. Qərar Alma Bacarığını Zəiflədir

Keçmişdəki səhv qərarlardan gələn peşmanlıqlar yeni qərarlar alarkən tərəddüd yaradır. Beləliklə şəxs nə etməli olduğunu bilmir, daim analiz edir amma heç vaxt hərəkətə keçə bilmir.

c. Öz Gücünə İnanmanı Çətinləşdirir

"Əgər" sözünün arxasında yatan əsas duyğu özsayğının çatışmazlığıdır. “Mən edə bilmədim, mən uğursuz oldum” kimi düşüncə kalıpları şəxsin öz potensialına olan inamını azaldır. Bu da şəxsi inkişafı yavaşlatır.

3. Hərəkət Etmenin Əhəmiyyəti

Şəxsi inkişaf prosesinin əsasında, hərəkət etmə gücüdür. Həyatınızda bir şey dəyişməsi istəyirsinizsə, əvvəlcə sizin dəyişməyiniz lazımdır. Dəyişiklik isə hərəkətlə başlayır. Nə qədər kiçik addım atsanız da, bu addım, heç nə etməkdən daha qiymətlidir.

Hərəkət etmək yalnız böyük planlar qurmaqla deyil, gündəlik kiçik seçimlərlə mümkündür. Məsələn:

• Bir telefon danışığı aparmaq,
• Bir kursa qeydiyyatdan keçmək,
• Bir kitab oxumağa başlamaq,
• Səhərlər erkən oyanaq çalışmak... Bu cür davranışlar, şəxsi inkişafın əsas təməl daşlarıdır. Çünki inkişaf aniden bir fəlakət nəticəsində deyil, kiçik addımlarla baş verir.

4. Hərəkət Etmyəni Engəlləyən Ən Böyük Emosional Maneələr

Bəzi insanlar “əgər” sözündən uzaqlaşsalar da hələ də hərəkətə keçə bilmirlər. Bunun səbəbi bəzi dərin emosional maneələrdir. Bu maneələr aşağıdakılardır:

a. Səhv Etməkdən Qorxmaq

Bəzi insanlar səhv etməkdən qədər qorxurlar ki, heç nə etməyi seçirlər. Amma səhv etmək öyrənmənin təbii bir hissəsidir. Səhvlər deyil, onlardan dərs almamaq şəxsi inkişafı maneəyə çevirir.

b. Gözləntilərdən Kaçmaq

Ailə, dost çevrəsi və ya cəmiyyətin gözləntiləri bəzən bizə ağır basır. Buna görə bəzi insanlar öz istəklərini geri çəkər, çünki başqalarının razılığını və ya hökmünü qorxurlar.

c. Ani Böyük Nəticələr Gözləmək

Şəxsi inkişaf prosesi sabır tələb edən bir yoldur. Amma bəzi insanlar ilk gün attıqları addımla dərhal böyük nəticələr görməyi gözləyirlər. Bu da motivasiyanı tez itirməyə səbəb olur.

5. "Əgər" Sözündən Uzaqlaşmağın Praktik Yolları

"Əgər" sözü ilə yaşamaq istəmirsinizsə, ondan uzaqlaşmaq üçün şüurlu addımlar atmalısınız. İşte sizə kömək edəcək bəzi üsullar:

a. Keçmişə Odaklanmayın

Keçmişdə baş vermiş bir şeyi dəyişə bilməzsiniz, amma bugünkü seçimlərinizlə gələcəyinizi formalaşdıra bilərsiniz. Özünə sual verin:

“Bu vəziyyətdə bugün hansı qərarı versəm, gələcəkdə peşman olmaram?”

Bu sual, keçmişə deyil, gələcəyə odaklanmanıza kömək edəcək.

b. Kiçik Addımlarla Başlayın

Böyük hədəflər təlaş yarada bilər. Onun əvəzinə, onları kiçik parçalara bölün və ilk addımı atın. Məsələn, idman etmək istəyirsinizsə, ilk gün 10 dəqiqə hərəkət etməklə başlaya bilərsiniz. Əsası başlamaqdır.

c. Hədəflərinizi Yazın

Yazmaq düşüncələrinizi somutlaşdırır. Gündəlik hədəflər təyin edin və hər gün irəlilədiyiniz kiçik addımları yazın. Bu, motivasiyanızı yüksək saxlayacaq və “əgər” sözünün yerini uğur hissi götürəcək.

d. Suçlama Tendensiyasından Uzaq Durun

Bəzi insanlar “əgər” sözündən uzaqlaşanda bunun əvəzinə özünü ittiham etməyə yönəlir. “Niyə etmədim?” sualını soruşmaq əvəzinə, “İndi necə başlaya bilərəm?” sualını soruşmalısınız. Suçlama əvəzinə həll yoluna getmək, şəxsi inkişafı sürətləndirir.

6. Hərəkət Etmyə Güc Tapmaq

Hərəkət etmək üçün motive olmaq lazımdır. Amma motivasiya həmişə xarici şeylərdən gəlmir. Asıl motivasiya mənbəyi, daxili ehtiyaclarımızdır. Öz səbəblərinizi tapmaq, hərəkətə başlamağın ən güclü yoludur.

a. Səbəbinizi Müəyyənləşdirin

Hər hədəfin arxasında bir səbəb var. Niye bu hədəfi istəyirsiniz? Bu hədəfə çatdığınızda nələr dəyişəcək? Bu suallara cavab verdikdə, hərəkətə başlamaq asanlaşacaq.

b. Nümünə Şəxslər Edinin

Başqalarının uğurlarını görmək motivasiyanızı artırabilir. Onların da çətinliklər yaşadığını, səhv etdiyini və yenidən durduğunu gördükçə sizin də uğura nail olabilecəyinizə inanacaqsınız.

c. Gündəlik Qazanımlarınızı Qeyd Edin

Kiçik uğurlar qeyd edildikcə beyin bu müsbət reaksiyaları möhkəmləyir. Bugün danışdığınız bir şəxs, yazdığınız bir mesaj, ata bildiyiniz bir zəng... Hamısı dəyərlidir. Bu kiçik zaferləri qeyd etmək, daha çoxunu etmək üçün can atdırır.

7. Hərəkət Etmenin Gətirdiyi Fərq

"Əgər" sözü ilə keçən bir həyat, passiv bir həyatı əks etdirir. Amma hərəkət etmək, həyatın kontrolünü öz əlinizə almaq cəsarətidir. Hərəkət edən bir şəxs həmişə daha çox öyrənir, daha çox təcrübə yaşayır və daha sürətli inkişaf edir.

Hərəkət etməyin gətirdiyi faydalar aşağıdakılardır:

• Daha çox özünəinam: Atdığınız hər addım özünəinamınızı artırır.
• Daha az peşmanlıq: Hərəkət etdikcə “ne olardı əgər?” sualı yavaş-yavaş yox olur.
• Daha çox imkan: Hərəkət yeni qapılar açır. Passiv qalmaq isə imkanları əl-dən buraxmağa səbəb olur.
• Daha güclü münasibətlər qurmaq: Aktiv insanlar ətrafına daha çox töhfə verir. Bu da daha sağlam sosial bağlar yaratmağa kömək edir.

8. Proses Üçün Sabır və Kararlılıq

Hərəkət etmək həmişə asan deyil. Xüsusilə “əgər” sözü ilə beslənən bir zehni yenidən proqramlamaq zaman alır. Amma vacib olan sabitliyə sahib olmaqdır. Hər gün kiçik bir addım, illər sonra böyük bir fərqi yaradacaq.

Unutmayın:

“Ən böyük səhv, heç hərəkət etməməkdir.”

Hərəkət etmədən heç nə öyrənə bilməzsiz. Hərəkət etmədən heç bir imkanı ələ keçirə bilməzsiz. Hərəkət etmədən heç bir dönüşüm mümkün deyil.

9. İndi Vaxtdır: Bu Gün Fərqi Yaratmaq

Bu gün həyatınızda bir şeyləri dəyişdirmək istədiyinizin farkındasınızsa, artıq irəli sürmək üçün heç bir səbəbiniz yoxdur. “Əgər” sözünün yerinə “indi” sözünü qoymaq, həyatınızda fərqi yaratmanın açarıdır.

• “İndi bir addım atacam.”
• “İndi bu kitabı oxumağa başlayacam.”
• “İndi bu danışığa başlayacam.”
• “İndi bu layihəyə başlayacam.”

Bu cümlələr şəxsi inkişafınızı sürətləndirəcək ən güclü vasitələrdir.

10. Nəticə: "Əgər" Sözünü Buraxıb Hərəkətə Başlayın

"Əgər" sözü keçmişin kölgəsində yaşamaqdır. Hərəkət etmək isə gələcəyə ümidlə baxmaqdır. Hansı istiqamətdə gedəcəyinizi seçmək sizin əlindədir.

Şəxsi inkişaf yalnız bilgiyə sahib olmaqla deyil, bilgiyi hərəkətə çevirməklə mümkündür. Atılmamış addımlar yaşanmamış həyatın simvoludur. Buna görə artıq “əgər” deməyin əvəzinə “indi” deyin.

Gələcəkdə həmişə xatırlayın:

“Əgər” sözünün olduğu yerdə imkanlar da vardır. Amma imkanlar yalnız hərəkət edənlərə görünür.”

Bu gün kiçik bir addım ataraq, “əgər” sözünü buraxıb hərəkətə başlaya bilərsiniz. Bu addım, gələcəkdə daha böyük uğurların qapısını açacaq. Çünki şəxsi inkişaf düşünmək deyil, etməkdir.