Vesvese Sözlüğü 50- Psikolojide Vesvese

Vesvese sözlükte ''fısıldama, kötü telkinde bulunma, kuşkulanma anlamlarına gelmektedir. Aynı kökten gelen 'Vesvas' kelimesi ''insanın içine doğan zararlı, uyarıcı duygu ve düşünce, şüphe ve telkin'' gibi anlamlara gelmektedir.

Vesvese, insana ve çevresine zarar verdiği gibi kendi içinde barındırdığı sıkıntıların zihne yansımış halidir. Vesvese insana arızalarını hatırlatır. Çoğu zaman hatırlatmakla kalmayıp müvesvis (vesveseye kapılan kişi) için büyük  ıstırap haline gelebilir. Vesvese, insanın ruh sağlığını bozabilmesi ile birlikte gündelik hayatını da etkilemeye başlar. Sonra zihin sürekli kendi kendine konuşur. Kişi kendisine ve çevresine şüpheci gözle bakar. Bu düşünceler davranışlara dökülmeye başladığında ilişkiler de bozulmaya mahkum olur.

 Psikolojide vesvese kavramına 'obsesyon' denmektedir. Obsesyon saplantı ve takıntı anlamlarına gelmektedir. İrade dışı gelen çabayla zihinden uzaklaştırılamayan, insanı huzursuz eden, kişinin kabullenemediği, benliğe yabancı düşünce ve dürtülerdir.

Toplumda obsesyon sık rastlanılan bir durumdur. Her 100 kişiden 2-3'ünde patolojik, yani iç huzuru bozacak kadar, obsesyonlar bulunmaktadır.

Toplumda görülen obsesyonları sayacak olursak, şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Şüphe obsesyonları:

Bir kişinin bir eylemi yapıp yapmadığını takıntılı bir şekilde sorgulamasıdır. Gündelik hayatımızda bu obsesyon çeşidi bizi bir hayli zorlamaktadır. Birçoğumuz mutlaka bu obsesyon şeklini tecrübe etmişizdir. Örneğin ''Pencereyi kapattım mı?'', ya da ''Ocağı söndürdüm mü?'' gibi vesveseler en başta gelenlerdir.

2. Dini obsesyonlar:

Dini ve ahlaki değerlere küfür etme, karşı gelme, doğru ve yanlış kavramları ile aşırı ilgilenmeyle ilgilidir.Özellikle dini inançları yoğun yaşayan toplum kesimlerinde sık görülen bir obsesyon türüdür.

Bu obsesyonlar abdestinin ya da namazının bozulduğu, gusül abdestinin tam olarak alınamadığı, namazda yanlış bir şey söylendiği ya da yapıldığı, ibadetlerin eksik kaldığı şeklinde kişiyi şüpheye sürükleyen vesevese şeklidir. İbadet sırasında ya da günlük hayatta Allah’a kötü söz söyleme, Allah’ın varlığını inkar etme gibi obsesyonlar dini obsesyonlar arasında görülmektedir.

3. Bulaşma ve temizlik obsesyonları:

Kişinin bedenine ve giysilerine kir, mikrop, toz, kimyasal madde, deterjan, idrar, gaita ve diğer istenmedik salgıların bulaşmasıyla ilgili saplantıları. Örneğin aşırı titiz kişiler bu obsesyon türünü taşımaktadırlar. Bulaşma ve temizlik ile alakalı vesveseler insanın hayatını çok fazla kısıtlamaktadır. Aşırı takıntılı hali kişiye ve çevresine ruhsal ve fiziksel zararlar vermekle birlikte zindan hayatı yaşatmaya başlar.

4. Düzen ve simetri obsesyonları:

Eşyaların katı bir düzen ve ya simetri içinde yerleştirilmeleri gerektiği saplantısı.

5. Saldırganlık obsesyonları:

Kişi elinde olmaksızın, sevdiklerine  ve yakınındakilere saldıracağını kuruntu haline getirir. Çocuğunu ve sevdiğini yüksekten iteceği, başkalarına zarar vereceği düşüncesine kapılır.

6. Batıl inançlar, uğurlu, uğursuz sayılar ve renkler:

Kişinin kültürel değerlerinden farklı olan kendine has bazı inanışları, davranışları, uğurlu ya da uğursuz saydığı sayı, gün ve renklerinin olması.Fala, yıldızlara, rastlantılara, dış benzerliklere olağanüstü önem verme ve bunları kuruntu haline getirmek obsesyonel arka planla ilgili olabilir.

    7.Cinsel obsesyonlar:

Kişi karakterine, yaşına, toplumdaki yerine asla yakıştıramadığı cinsel davranışlar sergileyeceği kaygısına kapılır. Kutsal ya da saygın kimselere dair cinsel içerikli düşünceler ve hayaller söz konusu olabilir.

Bu saplantı ve takıntıları içeren obsesyonlar ne yazık ki yaşanmaktadır. Bazı kişiler hafifini yaşarken,  bazi kişiler bu saplantı ve takıntıları hayatları boyunca en ağır şeklini yaşamaktadırlar.

Bu kişiler düşüncelerinden ötürü büyük utanç ve suçluluk hissetmektedirler. Bundan ötürü tedavi ve iyileşmeye yanaşmazlar ve gitgide tahammülsüz bir hayat yaşarlar. 

Vesvesenin en başından beri fark edilip dile dökülmesi çok önemlidir. Vesvese başlarda gayet doğal karşılanmalıdır. Hayat bir sınavdır. Bu sınavı geçerken mutlaka tuzak ve hileler olacaktır.

Vesvese de hayatın en büyük tuzaklarından biridir. Çünkü vesvese insanın nefsiyle yani egosuyla olan mücadelesinde çok büyük rol oynar. Bunu bilen kişiler vesveseyi tanır ve onu idare etmenin yollarını arar. Vesveseyi idare etmenin, onun büyütmemenin veya yönlendirmenin yolları vardır ve sunulmaktadır.

Vesvesenin obsesyon haline gelmeden nasıl anlaşılabileceği ve hangi yöntemlerle susturulabileceği kitabın diğer bölümlerinde detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.

YAZAR: Zülal PELİT

Yazar'ın diğer yazılarına ulaşmak için

https://nefes21.com/profil/zulal-pelit

Yazar'ın sosyal medya hesabı

https://instagram.com/zulal.pelit?utm_medium=copy_link